موخوره چیست؟
موخوره (trichoptilosis) وقتی ایجاد می شود که لایه محافظ در انتهای فیبرهای مویی نوک مو از بین برود و سر مو چند شاخه شود. هر تار یا رشته مو به نام ساقه یا شفت مو شناخته می‌شود. اگرچه هر تار مو از سلول‌های مرده تشکیل شده است، اما در سطح خود لایه بسیار ظریف محافظت‌کننده‌ای از رطوبت و چربی دارد.
این لایه محافظت کننده، از یک‌سو در مقابل عوامل فیزیکی و شیمیایی محیط یا صدمات وارده از مو محافظت می‌کند و از طرفی دیگر موجب لطافت و انعطاف آن می‌شود. این رطوبت و چربی معمولا از غدد چربی موجود در پوست سر به نام غدد سباسه تامین می‌شود. بنابراین میزان این ماده محافظت کننده در ریشه مو کمتر از سر آن خواهد بود.
موخوره (trichoptilosis) وقتی ایجاد می شود که لایه محافظ در انتهای فیبرهای مویی نوک مو از بین برود و سر مو چند شاخه شود. موهای بلند، خشک، تحت فشار و کشش بیشتر در معرض موخوره هستند.
این بیماری در خانم ها شایع تر است. در آقایانی که موی بلند دارند نیز این مشکل دیده می شود.
عوامل ایجاد موخوره
این آسیب می تواند از سشوار زدن زیاد، برس زدن مکرر با برس زبر، رنگ کردن مکرر مو و دکلره کردن، شامپوهای اسیدی یا قلیایی، فر دائمی و… ناشی شود. موهای خشک بیشتر دچار این مشکل می شوند.
موخوره عمدتا در موهای سر دیده می شود، ولی در ابروها و نواحی دیگر بدن هم ممکن است آن را مشاهده کنیم. رنگ کردن ابروها از عواملی است که می تواند در این ناحیه ایجاد موخوره کند.
سایش دو قسمت پوست روی یکدیگر، مثل بازو به پوست تنه یا سایش پوست با پارچه و لباس و همچنین خشک کردن خشن بدن با حوله بعد از استحمام نیز ممکن است باعث بروز این عارضه شود.
حرارت و نور آفتاب هم می تواند شکنندگی و دو شاخه شدن موها را ایجاد کند. در جایی مثل شمال کشور، اگر یک مرد مدت زیادی زیر آفتاب باشد، ممکن است موهای بدنش دچار چنین وضعی بشود.
در بعضی موارد سوء تغذیه هم این حالت را ایجاد می کند که این مورد اخیر چندان شایع نیست.
موخوره در هر سنی ممکن است در موها ایجاد شود و بنا بر آسیبی که به ساقه مو وارد می آید، حتی در سنین کودکی هم امکان پیدایش موخوره وجود دارد.
با وجود تمام مضراتی که برای مواد شیمیایی و وسایلی که برای صاف کردن مو از آنها استفاده می شود، گفته شد، باز هم افراد به سراغ این موارد می روند.
به همین دلیل بهتر است حداقل از راهکارهایی استفاده شود که کمتر به مو آسیب برسد. مثلا بهتر است بین دفعات رنگ کردن مو، فاصله های چند ماهه بگذارید یا از تغییر رنگ های خیلی شدید پرهیز کنید.
از رنگ ها و تکنیک های استاندارد و صحیح استفاده کنید و برای این کار از افراد خبره که در زمینه رنگ کردن متبحر هستند، کمک بگیرید.
از اتوی مو تا جایی که ممکن است استفاده نکنید و برای شانه کردن موها از شانه های دندانه درشت بهره بگیرید.
برای نوک موهای درهم رفته خود از نرم کننده هایی استفاده کنید که مخصوص داخل حمام، بعد از استحمام یا بین دفعات حمام رفتن هستند.
سعی کنید این نرم کننده ها مناسب باشند و خیلی چرب و سنگین نباشند تا زمانی که لازم است و می خواهید، بتوانید به راحتی آنها را بشویید.
سشوار را روی درجه ملایم بگذارید و آن را خیلی نزدیک به موهای سر نگیرید.
اگر به مو آسیب شدید وارد شده، تا موی سالم جایگزین آن نشده است، از وارد کردن آسیب بیشتر پرهیز کنید و از روش هایی که تحریک کننده هستند، بهره نگیرید.
استفاده بیش از حد از سشوار، بیگودی، بابلیس و …
نور آفتاب، سایش و مالش مداوم موها و تماس زیاد با گرد و غبار
خشکی و شکنندگی مو
گره‌های برجسته مو در اثر ضربه های مکانیکی که در حین برس زدن‌های شدید به ساقه مو وارد می شود
استفاده از رنگ موهای گوناگون در یک دوره کوتاه زمانی
استفاده از حالت دهنده‌ها
کوتاه نکردن موها و مراقبت نکردن از آنها
استفاده از شامپوهای نامرغوب
سشوار و اتوی حالت دهنده مو، چون چربی طبیعی مو را از بین می برند و سبب موخوره می شوند.
درمان موخوره
برای درمان اولیه آن باید موخوره ها تا جای ممکن کوتاه شوند.
در موارد شدید، بطور کل باید مو کوتاه شود، زیرا وقتی تارهای مو شکسته و تخریب شده باشند، به درستی اکسیژن از داخل آنها عبور نکرده و باعث لاغر شدن پیاز مو و ریزش شدید مو می شود.
روشهای ساده درمان مو خوره:
می توانید یک لیوان شیرین بیان را در 3 لیوان آب جوشیده بریزید و بگذارید 10 دقیقه بجوشد و آرام آرام دم بکشد. بعد از این که محلول سرد شد، آن را صاف کنید و هر روز از این مایع به موی سرتان بمالید. پس از مدت کوتاهی موخوره شما درمان می شود. همچنین می توانید ریشه کنجد را در آب جوش خیس کنید و بگذارید 15 دقیقه به همین حالت بماند. سپس آن را به مدت 30 دقیقه در آب جوش، بجوشانید و در نهایت مایع صاف شده را به موهایتان بمالید.
اگر موهایتان را در آب جوشانده تخم پیاز قرار دهید هم می توانید موخوره ها را درمان کنید. راه های دیگری هم برای درمان وجود دارند:
1. استفاده از جوشانده گل بابونه و گل ختمی به صورت ماهی یکبار، برای درمان موخوره مفید است.
2. در یک لگن آب، چند قطره آمونیاک بریزید و موهایتان را با آن بشویید.
3. به مقدار مساوی قهوه خام، نخود خام، روناس و زرده تخم مرغ را مخلوط کنید و به صورت خمیر در آورید و به موهایتان بمالید.
4. صبح ها موهایتان را بشویید و با روغن زیتون چرب کنید.
5. گل ریواس، شاه تره و سدر را به میزان مساوی در آب خیس کنید و پس از این که 24 ساعت ماند، مایع صاف شده آن را به سر بمالید.
6 . نیم کیلو آرد نخود خام را با 200 گرم برگ مورد و نیم کیلو حنا مخلوط کنید، سپس آن را به 5 قسمت تقسیم کنید و 5 شب پشت سر هم با زرده تخم مرغ به سر بمالید.
7. روغن بادام، بنفشه و کتیرا نیز برای درمان موخوره مفید است.
پیشگیری
برس و شانه های فلزی باعث صدمه دیدن مو می شوند و موخوره ایجاد می کنند. از برس ها و شانه های از جنس طبیعی (چوب و …) استفاده کنید.
از برس زدن های خشن و ممتد خودداری کنید.
استفاده از گیره و سنجاق سر و کش های محکم چون باعث کشیدن موها می شوند، در ایجاد موخوره موثر می باشند.
سشوار و اتوی حالت دهنده مو، چون چربی طبیعی مو را از بین می برند و سبب موخوره می شوند.
از برس کشیدن موهای خیس خودداری کنید، چون سبب کشیدگی موها و آسیب به آنها می شود.
موی خود را مدت طولانی در معرض نور مستقیم خورشید قرار ندهید.
ترکیبات حاوی الکل نیز سبب موخوره می شوند.
کم آبی بدن از دیگر علت های ایجاد موخوره است.
هر چند وقت یک بار موهای خود را کمی کوتاه کنید.
هنگام شستشوی موها از آب خیلی داغ استفاده نکنید.
گاهی موهایتان را ببافید.
اگر موهای شما بسیار خشک است، روغن های گیاهی مثل روغن بادام و روغن زیتون را به نوک موها بمالید.
اگر با وجود تمام مراقبت‌ها و تلاش‌ها برای نجات موهای خشک و تشنه‌تان، موخوره همچنان ادامه دارد، این مطلبی است که باید آن را بخوانید. برای آنهایی که هر روز از صاف‌کننده و اتوی مو استفاده می‌کنند و ساعت‌ها وقت می‌گذارند تا محصولات مختلف را برای محافظت از موهای‌شان استفاده کنند، انگار مبارزه با موخوره نبردی است که هرگز در آن پیروز نخواهند شد.
وقتی اوضاع وخیم می‌شود، صرف هزینه‌های زیاد برای محصولات گران‌قیمت و جورواجور، کارساز نیست. سعی کنید با بررسی دقیق‌ترِ شیوه‌ی رفتاری که هر روز با موهایتان دارید و با مراقبت درست، کاری کنید که مجبور به درمان موخوره نشوید. با بررسی ۱۰ راه حل زیر، شما می‌توانید با اصلاح اشتباهاتی که در شیوه‌های نگهداری ازموهای‌تان مرتکب می‌شوید، از ایجاد موخوره پیشگیری کنید.
هر دو روز یکبار موهایتان را بشویید
من کاملا قبول دارم که اهمیت بهداشت را باید جدی گرفت و البته توصیه می‌کنم که به طور مرتب دوش بگیرید! اما خیلی خوب است که گاهی برای درمان موخوره موهایتان را بالای سرتان جمع کنید و یک دوش فوری برای بدن‌تان بگیرید؛ این یک شیوه‌ی کاملا درست و بی‌عیب است! اگر هر دو روز یکبار موهایتان را بشویید، به بدن‌تان فرصت می‌دهید تا با چربی طبیعی خودش موهایتان را ترمیم کرده و آنها را نرم، صاف و محافظت شده نگه دارد. حتی شگفت زده خواهید شد اگر ببینید بعضی از مدل موها، روی موهایی که دو روز و یا حتی سه روز پیش شسته شده‌اند، بهتر جواب می‌دهند.
اریکا مک‌کلر (Erika McKellar) و الیزا هیلز (Elisa Hills)، که در این زمینه صاحب‌نظر هستند، شدیدا با نشُستن موها موافقند و می‌گویند: «اینقدر موهایتان را نشویید! فقط کافیست دیگر اینقدر آنها را نشویید. شستشوی زیاد یعنی زیاد سشوار کشیدن. موافقم که به سختی می‌توان این عادت را ترک کرد، اما اگر عادت کنید که از یک شامپوی خشک بسیار خوب استفاده کنید، موهایتان دیگر چربی زیادی تولید نمی‌کنند و زمانی هم که بالاخره موهایتان را می‌شویید، چربی لازم برای موهایتان دوباره تولید می‌شود. موهایتان را با آنتی‌اکسیدان‌ها و نرم‌کننده‌های التیام بخش تغذیه کنید و مواد مغذی‌ای را که در اثر نور شدید آفتاب، هوای آلوده و استفاده از ابزارهای مدل دهی به مو از دست رفته، جبران کنید. موهایتان از این بابت ممنون شما خواهند بود!»
موهایتان را درست و هوشمندانه برس بزنید
اول از همه برای درمان موخوره، برسی تهیه کنید که مناسب استفاده‌ی روزانه باشد؛ برسی بالش‌دار با دندانه‌هایی قابل انعطاف. این نوع برس، گره خوردگی موها را به راحتی باز می‌کند. دقت کنید، اگر هر روز از برس‌های پلاستیکی که دندانه‌های سفت دارند، برای برس کشیدن موهای گره خورده‌تان استفاده کنید، باعث شکسته شدن و کنده شدن موهایتان خواهد شد. بعد هم اینکه باید از برس‌تان به درستی استفاده کنید؛ نباید برس را بردارید و همان اول شروع کنید به کشیدن آن از ریشه به نوک موها! اگر این کار را بکنید، پیچ و تاب‌های سطحی مو تبدیل به توده‌های گره خورده در انتهای ساقهی مو می‌شوند. حالا نوک ظریف موها اجبارا درگیر گره‌های درهم و به‌هم فشرده می‌شوند که برس‌تان ایجادش کرده. این یک راه کاملا ساده برای آسیب به موهاست!
برعکس برس بزنید؛ یعنی از نوک مو به ریشه. ابتدا انتهای موها را با دقت برس بکشید، سپس آرام آرام به سمت میانی موها بیایید. در پایان می‌توانید برس‌تان را به تمام قسمت‌های موهایتان بکشید.
فقط به پوست سرتان شامپو بزنید
برای برای درمان موخوره نباید تمام موها را بالای سرتان جمع کنید و شروع کنید به سابیدن با شامپو! این چنگ زدن‌ها و پیچ دادن‌ها به مو و سابیدن‌شان موجب موخوره خواهد شد. درعوض، اجازه دهید موهایتان حالت طبیعی‌اش را روی سرتان داشته باشد و شامپو را فقط به پوست سرتان بزنید و سپس بگذارید حین آب کشی، کف دست دوم، به ساقه و نوک موها برسد.
این توصیه‌ها را از حرفه‌ای‌های مراقبت از مو زیاد می‌شنویم، اما مک‌کلر و هیلز به ما می‌گویند که چطور به راحتی موهای‌مان را سالم و بی‌عیب و نقص نگه داریم، آنها می‌گویند: «شما به چهار یا پنچ چیز نیاز دارید و لازم نیست خودتان را به زحمت بیندازید: یک پاک‌کننده‌ی ملایم، یک نرم‌کننده‌ی آب‌رسان، یک نرم‌کننده‌ی سبک که لازم نیست روی موها بماند، یک شامپوی خشک و یک ماسک مویی که بخوبی نفوذ می‌کند. موی سالم، نرم و درخشان است. از شامپو یا پاک‌کننده‌ای استفاده کنید که بدون پارابن بوده و تا حد ممکن سولفات نداشته باشد چون کف این شامپوها موها را خشک و شکننده می‌کنند. در عوض، از شامپویی استفاده کنید که ملایم و سبک باشد. شامپوها و نرم‌کننده‌های طبیعی گران‌قیمت هستند؛ چون تهیه کردن‌شان کار ساده‌ای نیست. اما ارزشش را دارند چون با کمک آنها موهایی سالم و شاداب خواهید داشت.»
به نوک موهایتان نرم‌کننده بزنید
برای درمان موخوره بهتر است همیشه از کاندیشنر استفاده کنید! کاندیشنر را دقیقا به انتهای ساقهی مو بزنید و سپس دو دقیقه صبر کنید تا جذب شود. موقع آبکشی موها، کاندیشنر را کاملا آبکشی نکنید، البته بیشترِ آن را از روی موها آبکشی کنید چون نباید مقدار زیادی از آن روی موهایتان بماند و به آن حالت چربی بدهد.
همانطور که مک‌کلر و هیلز توضیح می‌دهند، اگر می‌خواهید موهایتان دچار موخوره نشود، باید به طور مرتب از محصولات مراقبت کننده‌ی مو استفاده کنید، مخصوصا اگر قرار است با حرارت به موهایتان مدل دهید. ژیل فرانچی (Jill Franchi)، که در زمینه آرایش مو فعالیت می‌کند، می‌گوید: «هر وقت که می‌خواهید با استفاده از حرارت به موهایتان مدل بدهید، حتما از محافظ حرارتی مو کمک بگیرید. اگر قرار است موهایتان در معرض هوای آزاد خشک شوند، یک کاندیشنر سبک که لازم نیست روی موها باقی بماند و یا روغن مرطوب کننده، به تغذیه‌ی موهایتان کمک کرده و همچنین سدی ایجاد می‌کند تا از موهایتان در برابر عوامل آسیب‌رسان محافظت شود.»
برای خشک کردن، با حوله به موهایتان چنگ نزنید
حوله کشیدن به موها و بهم ریختن‌شان در هر جهتی کار درستی نیست! چون موهای مرطوب و آسیب پذیرتان بهم گره خورده و آسیب می‌بینند و در نتیجه دچار شکستگی می‌شوند. به جای این کار، دور موهایتان یک حوله بپیچید و اجازه دهید خشک شود.
برای موهای خیس از شانه‌ی دندانه درشت استفاده کنید
همانطور که در نکته‌ی شماره‌ی ۵ گفتیم، موی خیس، آسیب‌پذیر است. اگر قرار باشد به موهایتان مدل بدهید متاسفانه مجبورید موهای خیس‌تان را شانه بزنید. برای اینکه با موهای حساس‌تان به بهترین شیوه‌ی ممکن رفتار کنید، از یک شانه‌ی دندانه درشت برای شانه کردن موهای تازه شسته شده‌تان استفاده کنید. شانه‌ی دندانه درشت، برخلاف یک برس معمولی با دندانه‌های سرضخیم، به راحتی میان موهایتان می‌لغزد و بدون آسیب زدن به موها و شکستن‌شان، گره‌ها را باز می‌کند.
از سشوار درست استفاده کنید
اگر سشوار، تنها ابزار حرارتی‌ای است که برای مدل دادن به موهایتان آن را بکار می‌برید، حتما سعی کنید نوک موهایتان مستقیما در معرض حرارت نباشد مگر اینکه واقعا لازم شود. وقتی ریشه‌ها و قسمت بالایی موها را خشک کردید، سپس با کمک برس و حرارت غیر مستقیم، نوک موها را هم خشک کنید.
اگر از ابزار حرارتی دیگری استفاده می‌کنید، بازهم اجازه ندهید نوک موهایتان در تماس مستقیم با حرارت باشد. اطراف ریشه‌ها و قسمت بالایی موها را خشک کنید و به نوک موها فقط حرارت غیرمستقیم برسانید. فرانچی می‌گوید: «ابزار حرارتی شما، مثلا اتوی مو، بابلیس، سشوار و … نباید خیلی داغ باشد! اگر ابزار شما از نوع خوب و باکیفیت باشد، تنظیماتی دارد که بتوانید حرارت مناسب را انتخاب کنید. لازم نیست از دمای بالا استفاده کنید مگر اینکه موهایتان واقعا زبر باشد. حرارت ابزارتان را روی کمترین دمای ممکن که شما را به نتیجه‌ی دلخواه‌تان می‌رساند قرار دهید.»
از اتوی مو یا صاف کننده‌ی مو، درست استفاده کنید
برای درمان موخوره موقع صاف کردن مو، همیشه از یک برس یا شانه کمک بگیرید. آن بخشی از مو را که می‌خواهید صاف کنید در دست بگیرید و به آن برس بکشید و بعد، صاف کننده را بکشید. با این کار موهایتان در یک جهت صاف شده و احتمال صاف شدن مو در جهت اشتباه یا تا خوردن آن بسیار کمتر شده و شکستگی و آسیب نخواهید داشت، در نتیجه دچار موخوره نمی‌شوید.
موهایتان را درست فر کنید
به جای اینکه فرکردن را از نوک موها شروع کنید و از پایین به بالا آن را بپیچانید، از ریشه شروع کنید و هنگام پیچاندن موها در اتو، مو را در جهت مناسب هدایت کنید. اگر از نوک موها شروع کنید، این قسمت از مو، مدت زمان بیشتری در معرض حرارت زیاد قرار می‌گیرد. اما اگر از ریشه شروع کنید و آن قسمت از مو را که حرارت دریافت می کند، مدام عوض کنید، این ریشه است که بیشتر در معرض گرما قرار می‌گیرد. بنابراین نوک موها فقط به اندازه‌ای حرارت دریافت می‌کند که برای حفظ مدلش نیاز دارد. بازهم توصیه می‌شود تا جایی که امکان دارد به موهایتان استراحت دهید و کمتر از ابزارهای مدل دهی استفاده کنید.
مک‌کلر و هیلز می‌گویند: «مدام دنبال مدل دادن به موهایتان نباشید و به آنها استراحت بدهید. پیچ و تاب‌های طبیعی و زیبای موهایتان را دوست داشته باشید و پیوسته دنبال تغییرشان نباشید. سال ۲۰۱۶، سال پذیرش ظاهر طبیعی‌مان است و تبلیغات زیادی هم درموردش شده است.»
برای درمان موخوره اصلاح موها را فراموش نکنید
حتی اگر تمام موهایتان دچار موخوره شده است، باز هم امیدتان را از دست ندهید. یک قسمت از پیشگیری از ایجاد موخوره این است که اصلاح‌شان کنید. می‌توانید از محصولات مکملی که به رشد موها کمک می‌کنند استفاده کنید تا بتوانید با مراجعه مداوم به آرایشگاه و اصلاح‌های جزئی، موهای خوره‌دارتان را اصلاح کنید و همزمان با رشد خوب آن، قد موهایتان هم حفظ شود.
لازم است موهایتان را تا حدودی اصلاح کنید تا موخوره‌ها تحت کنترل‌تان باشند. ولی اگر مراقبت‌های لازم را انجام دهید، لازم نیست مدام دنبال اصلاح موهایتان باشید. مراقبت خوب به شما اجازه می‌دهد فواصل مراجعه به آرایشگاه برای اصلاح را بیشتر کنید؛ مثلا هر شش تا هشت هفته یا شاید هم طولانی‌تر. برای جلوگیری از موخوره، مراقبت‌های منظم ضرورت دارد. فرانچی می‌گوید: «موهایتان را به طور مرتب کوتاه کنید! شاید این توصیه به نظر ساده بیاید اما نکته‌ی اصلی این است که پیش از بروز موخوره، می‌توانید از موهای سالم‌تان محافظت کنید. موهای هر کسی ویژگی‌های منحصربفرد خودش را دارد، پس درمورد زمان‌های مراجعه برای اصلاح، با آرایشگرتان مشورت کنید. اما توصیه‌ی من این است که دست کم چهار بار در سال موهایتان را کوتاه کنید.